مهیار کاظمی نژاد
۳۰ شهریور ۱۴۰۴
در دنیای اینترنت هر تراکنش آنلاین — از خرید یک کالا تا انتقال پول یا ورود به حساب بانکی — بر پایهٔ چند فناوری پایه ای اجرا می شود. دو مفهوم کلیدی در این زیرساخت ها «DNS» و «IP» هستند. نداشتن درک درست از این ها می تواند سازمان ها و کاربران را در معرض خطاها و حملات قرار دهد. این مقاله به صورت ساده و کاربردی توضیح می دهد DNS و IP چیستند، چگونه در یک تراکنش نقش بازی می‌کنند، چه تهدیدهایی وجود دارد و چه اقداماتی برای افزایش امنیت و اطمینان باید انجام داد.
صرافی فلامک معامالت بی واسطه، هزینه کمتر، سرعت بیشتر
DNS چیست؟
DNS مخفف Domain Name System است. وظیفهٔ DNS تبدیل نام های قابل فهم برای انسان (مثل example.com) به آدرس های عددیِ IP است که روترها و سرورها می توانند آن‌ها را بفهمند. می توان DNS را «دفترچه تلفن اینترنت» دانست:
کاربر در مرورگر آدرس دامنه را وارد می کند.
مرورگر از سیستم عامل یا سرور DNS تنظیم شده می پرسد: این دامنه چه IP ای دارد؟
DNS پاسخ می دهد و مرورگر به آن IP متصل می شود.
DNS شامل رکوردهای مختلف است (A برای IPv4، AAAA برای IPv6، MX برای ایمیل و غیره) و می تواند بر کارایی (سرعت بارگذاری)، توزیع بار (CDN) و امنیت تاثیر بگذارد.
IP چیست؟
IP مخفف Internet Protocol است و به آدرس عددی ای گفته می شود که هر میزبان در شبکه برای برقراری ارتباط نیاز دارد. دو نسخهٔ اصلی وجود دارد:
IPv4: قالبی مانند 192.0.2.1 (بیشتر استفاده شده).
IPv6: قالب طولانی تر مانند 2001:0db8::1 (برای پوشش کمبود آدرس ها).
آدرس IP مشخص می کند بستهٔ داده باید به کجا برود و از کجا آمده است. همچنین اطلاعاتی برای تشخیص موقعیت جغرافیایی تقریبی، اپراتور و نوع اتصال می دهد که در تراکنش ها کاربردی است.
یک تراکنش آنلاین چگونه با DNS و IP کار می کند؟ (مثال ساده)
کاربر shop.example.com را در مرورگر وارد می کند.
مرورگر از DNS می پرسد و آدرس IP سرور فروشگاه را دریافت می کند.
مرورگر به آن IP متصل می شود و TLS/HTTPS را آغاز می کند.
در صورت تایید گواهی نامهٔ TLS و تبادل امن اطلاعات، کاربر اطلاعات کارت/حساب را وارد و تراکنش را ارسال می کند.
سرور پرداخت تراکنش را پردازش می کند و پاسخ به IP کاربر و سرورهای مرتبط ارسال می شود.
تهدیدها و نقاط ضعف مرتبط با DNS و IP
دستکاری DNS (DNS Hijacking / Cache Poisoning): مهاجم رکوردهای DNS را دستکاری می کند تا کاربر را به سرور جعلی هدایت کند (صفحهٔ قلابی پرداخت).
DNS Spoofing: پاسخ های DNS جعلی به کاربران داده می شود.
DDoS روی DNS یا IP سرور: حملهٔ ترافیکی که سرویس را از دسترس خارج می کند.
IP-based spoofing و حملات شبکه ای: در برخی پروتکل ها یا حملات مبتنی بر UDP امکان جعل آدرس وجود دارد؛ برای TCP جعل پیچیده تر است اما راه های دیگری مانند «MITM» وجود دارند.
پنهان سازی هویت با VPN/Proxy: مهاجم می تواند با تغییر IP ظاهری، شناسایی را دشوار کند — چالش برای تشخیص تقلب.
محدودیت های جغرافیایی و تطابق قانونی: استفاده از IP برای تعیین محل کاربر ممکن است نادرست باشد (VPN) و منجر به تصمیمات اشتباه در تراکنش یا نقض قوانین شود.
اهمیت DNS و IP در امنیت و اعتبار تراکنش ها
اطمینان از مقصد صحیح: DNS صحیح تضمین می کند اطلاعات به سرور واقعی ارسال شود، نه یک سرور تقلبی.
گواهی‌ها و TLS: گواهی های دیجیتال به دامنه (نه صرفاً IP) وابسته اند؛ ترکیب DNS صحیح و TLS معتبر، پایهٔ اعتماد برای تراکنش های امن است.
کشف و جلوگیری از تقلب: تحلیل الگوهای IP (موقعیت، سابقه، نرخ درخواست) به شناسایی تقلب کمک می کند.
کارایی و تجربهٔ کاربری: تنظیم DNS مناسب (استفاده از CDN و رکوردهای بهینه) باعث کاهش تأخیر و افزایش سرعت پردازش تراکنش می شود.
انطباق و محدودیت‌ها: کسب و کارها ممکن است بر اساس IP محدودیت ها یا قوانین منطقه ای را اعمال کنند (مثلاً جلوگیری از پرداخت از برخی کشورها).
بهترین روش ها و توصیه های عملی
برای کاربران:
همیشه به HTTPS و وجود قفل در نوار آدرس توجه کنید.
اگر پرداخت یا ورود نیاز است، آدرس دامنه را بررسی و از URL صحیح اطمینان حاصل کنید.
از شبکه های عمومی و نامطمئن (وای فای باز) برای تراکنش های حساس استفاده نکنید یا از VPN معتبر بهره ببرید.
برای کسب و کارها و توسعه دهندگان:
از DNSSEC برای جلوگیری از دستکاری رکوردهای DNS استفاده کنید.
از ارائه دهنده DNS معتبر و مقاوم در برابر DDoS بهره ببرید.
TLS را همواره فعال و گواهی نامه ها را به درستی مدیریت کنید (به روز رسانی، انقضا، CA معتبر).
لاگ گیری از IP ها، تحلیل رفتار و قوانین شناسایی تقلب (rate-limiting، شناسایی ترافیک مشکوک) را پیاده سازی کنید.
برای ایمیل ها رکوردهای SPF/DKIM/DMARC و reverse DNS را تنظیم کنید تا اسپوفینگ ایمیل کاهش یابد.
استفاده از DNS-over-HTTPS (DoH) یا DNS-over-TLS (DoT) برای حفظ حریم خصوصی کاربران را مدنظر قرار دهید.
سیاست های امنیتی مثل HSTS و Content Security Policy را پیاده کنید.
صرافی فلامک
کامنت ها