در طول تاریخ، نیاز به ثبت تبادلات، تعیین حقوق و تکالیف طرفین و تنظیم اختلافات اقتصادی باعث شد که جوامعِ نخستین به تدوین قوانین و قراردادهای مکتوب روی آورند. «اولین قوانین مالی مکتوب» را نمیتوان به یک سند منفرد محدود کرد؛ بلکه باید طیفی از اسناد حسابداری، قراردادها و کدهای حقوقی را در نظر گرفت که از تمدنهای مختلف بهجا ماندهاند و پایههای حقوق مالی امروزی را شکل دادهاند.
صرافی فلامک معامالت بی واسطه، هزینه کمتر، سرعت بیشتر
ثبتهای تجاری و حسابداری در بینالنهرین (سومریها)
قدیمیترین مدارک مکتوب مرتبط با امور مالی بهصورت الواح گلی حاوی ثبتهای تجاری، حوالهها، فهرست پرداخت و قراردادهای وام در تمدن سومر بازمیگردد (حدود هزاره سوم تا دوم قبل از میلاد). معابد و کاخها بهعنوان مراکز اقتصادی عمل میکردند و کاتبان با خط میخی مقدار غلات، دام و اقلام مبادلهشده را ثبت میکردند.
این الواح حقوق و تکالیف بدهکار و بستانکار، مدت بازپرداخت و گاهی نرخهای مبادله را مشخص میکردند
و عملاً نخستین «قوانین مالی عملی» بهشکل قراردادهای خصوصی و آییننامههای محلی ظهور یافت.
قانون اور-نامو: یکی از نخستین کدهای حقوقی شامل مقررات مالی
قانون اور-نامو (Ur-Nammu) که متعلق به اوایل هزاره سوم قبل از میلاد است، یکی از قدیمیترین کدهای حقوقی مکتوب شناختهشده است. این مجموعه شامل مقرراتی درباره جرایم اقتصادی، دیون و جریمهها بود و نشان میداد دولت چگونه میتوانسته در حل و فصل اختلافات مالی و تعیین مجازاتهای مرتبط با اموال دخالت کند. هرچند تمرکز آن بیشتر بر جنبه کیفری و جبران خسارت بود، اما وجود بندهای مرتبط با دیون و املاک اهمیت ثبت قانونی در مسائل مالی را نشان میدهد.
قانون حمورابی: چارچوبی منسجم برای معاملات و وامها
قانون حمورابی (حدود ۱۷۵۰ قبل از میلاد) در میان قوانین باستانی از اهمیت ویژهای برخوردار است
زیرا بندهای مشخص و مفصلی درباره وام، بهره، ضمانت، مالکیت زمین و مسئولیتهای تجاری دارد.
در این کد مواردی چون نرخهای بهره مجاز، قواعد بازپرداخت و مجازاتهای تخلف در قراردادها تنظیم شده که تصویر روشنی از تلاش برای اداره نظام مالی جامعه ارائه میدهد.
بسیاری از اصول مدرن حقوق قراردادها ریشه در چنین مقرراتی دارد.
مصر باستان: اسناد مالی، مالیات و مدیریت منابع
در مصر باستان ساختار بوروکراتیک و نظام حسابداری پیشرفتهای وجود داشت. کاتبان دولتی درآمدها، مالیاتها، حقوق کارگران و توزیع غلات را ثبت میکردند. اگرچه ممکن است مجموعهای مشابه «کد» در معنای حمورابی وجود نداشته باشد، اما مجموعهای از آییننامهها و رویههای اداری مربوط به مالِ دولت، مالیات و قراردادهای کاری بهطور مکتوب نگهداری میشد که نقش مهمی در تنظیم امور مالی ایفا میکرد.
روم کهن و قانون دوازده لوح
در جهان غرب، قانون دوازده لوح (حدود ۴۵۰ قبل از میلاد) نقطه عطفی در تدوین قوانین عمومی بود و شامل مقرراتی درباره دعاوی مالی، مالکیت، ضمانت و حقوق مدیون و بستانکار میشد. این قانون پایهای برای توسعه حقوق مدنی و مالی در نظامهای حقوقی اروپایی بعدی گردید و مفاهیمی چون قرارداد، وثیقه و اجرای احکام مدنی را نهادینه کرد.
ابزارهای تجاری و بانکی در قرون میانه و رنسانس
با رشد تجارت بینالمللی در قرون وسطی و رنسانس، قواعد مکتوب جدیدی مانند سفتهها، حوالهها و قراردادهای مشارکت تجاری شکل گرفتند. شهرهای بندری ایتالیا و مراکز تجاری اروپا به تدوین رویههای تجاری مکتوب پرداختند که بعدها منجر به پیدایش نهادهای بانکی مدرن و بورسها شد. در این دوره نیز سندها و قواعد عملیتی نقش «قوانین مالی» را ایفا کردند، هرچند ماهیت آنها بیشتر قراردادی و عرفی بود تا قانونی دولتی.
نقش شریعت و فقه اسلامی در تنظیم امور مالی
در عصر اسلامی، فقه اسلامی مقررات مفصلی درباره معاملات، ممنوعیت ربا، قراردادها، وقف و مالیات (زکات) تدوین کرد.
نهادههایی مانند «صکوک» و «سندهای پرداخت (سکاک)» در دوره عباسیان و بعد از آن توسعه یافتند
و بسیاری از قواعد معاصر بانکداری اسلامی از دل این متون فقهی و کاربردهای تاریخی برآمد.
صرافی فلامک

کامنت ها
یکی از نقاط عطف تاریخ پول الکترونیکی، ظهور ارزهای رمزنگاریشده بود
تاریخ: 2 دی 1404 | زمان: 14:32:32[…] امنیتی را پدید آورد. دولتها و نهادهای ناظر به تدوین چارچوبهای قانونی، الزامات KYC/AML و نظارت بر بازیگران جدید پرداخت […]