بازارهای مالی در ایران به سه دسته‌ اصلی تقسیم می‌شوند که هر کدام سازوکار، ریسک و فرصت‌های متفاوتی دارند: بورس اوراق بهادار (بورس تهران)، فرابورس و بورس کالا. شناخت دقیق تفاوت‌ها کمک می‌کند سرمایه‌گذار مناسب‌ترین بازار را برای هدف (نقدشوندگی، سوددهی بلندمدت، دادوستد کالا یا پوشش ریسک) انتخاب کند.

صرافی فلامک معامالت بی واسطه، هزینه کمتر، سرعت بیشتر

بورس اوراق بهادار چیست؟

بورس اوراق بهادار بازاری سازمان‌یافته و تحت نظارت است که شرکت‌های سهامی عام پس از رعایت شرایط پذیرش (مثل شفافیت اطلاعاتی، حداقل سرمایه، سابقه فعالیت و گزارش‌های مالی حسابرسی‌شده) در آن فهرست می‌شوند. سهام شرکت‌ها، حق تقدم و اوراق بدهی در این بازار معامله می‌شود. مزایا شامل نقدشوندگی معمولاً بالاتر، شفافیت اطلاعات و امکان دسترسی سرمایه‌گذاران خرد از طریق کارگزاری‌ها و سامانه‌های آنلاین است. اما پذیرش در بورس شرایط سخت‌تری دارد و گزارش‌دهی منظم‌تر از شرکت‌ها خواسته می‌شود.

فرابورس چیست؟

فرابورس بازاری موازی است که برای شرکت‌هایی طراحی شده که یا هنوز شرایط کامل پذیرش در بورس را ندارند یا می‌خواهند از مسیر سریع‌تری وارد بازار سرمایه شوند. ساختارها و تابلوهای مختلفی در فرابورس وجود دارد (مثلاً تابلوهای عرضه اولیه، بازار شرکت‌های کوچک و متوسط، بازار ابزارهای نوین و …). مزیت فرابورس دسترسی سریع‌تر شرکت‌ها به نقدینگی و امکان ورود سرمایه‌گذاران به سهام شرکت‌های نوپا یا کوچک‌تر است؛ معایب آن ریسک اطلاعاتی و نقدشوندگی پایین‌تر نسبت به بورس رسمی است.

بورس کالا چیست؟

بورس کالا محلی برای خرید و فروش کالاهای فیزیکی (مثل فلزات، محصولات پتروشیمی، سیمان، محصولات کشاورزی) و همچنین قراردادهای مشتقه (آپشن، قرارداد آتی) است. هدف اصلی بورس کالا ایجاد شفافیت قیمت، کشف قیمت منصفانه و فراهم‌سازی ابزارهای مدیریت ریسک (هجینگ) برای تولیدکننده و خریدار است. معامله‌گران در بورس کالا ممکن است به‌صورت فیزیکی کالا تحویل بگیرند یا با قرارداد مالی و تسویه نقدی عمل کنند.

تفاوت‌های کلیدی بین بورس، فرابورس و بورس کالا

نوع دارایی: بورس/فرابورس = عمدتاً اوراق بهادار و سهام؛ بورس کالا = کالاها و قراردادهای مشتقه.

شرایط پذیرش: بورس سخت‌گیرانه‌تر، فرابورس منعطف‌تر.

شفافیت و گزارش‌دهی: بورس > فرابورس؛ بورس کالا نیز با گزارشات قیمت و حجم شفاف است اما مربوط به کالا است.

نقدشوندگی: معمولاً بورس > فرابورس (بسته به نماد)؛ بورس کالا بستگی به کالای مورد معامله دارد.

هدف سرمایه‌گذاری: بورس/فرابورس برای سرمایه‌گذاری سهم و رشد شرکت؛ بورس کالا برای پوشش ریسک قیمت کالا، معاملات تجاری و سفته‌بازی کالایی.

مزایا و معایب هر بازار (نکات عملی برای سرمایه‌گذاران)

بورس:

مزایا: شفافیت، مقررات مستحکم، دسترسی آسان، نقدشوندگی بالاتر.

معایب: شرایط پذیرش سخت‌تر، رقابت بیشتر، ریسک مقرراتی و نوسانات بازار سهام.

فرابورس:

مزایا: ورود سریع شرکت‌ها، فرصت رشد بالا در شرکت‌های کوچک، تنوع در ابزارها.

معایب: ریسک اطلاعاتی، نوسان و نقدشوندگی کمتر.

بورس کالا:

مزایا: کشف قیمت واقعی کالا، ابزارهای هجینگ، مناسب برای تولیدکننده و وارد کننده.

معایب: نیاز به دانش کالایی، هزینه‌های انبارداری/تحویل فیزیکی در برخی قراردادها و نوسان قیمتی متاثر از عرضه/تقاضای فیزیکی و جهانی.

نکات مهم برای انتخاب بازار مناسب

هدف سرمایه‌گذاری را مشخص کنید — رشد بلندمدت سهام، نوسان‌گیری، یا پوشش ریسک کالایی؟

تحمل ریسک را بسنجید — شرکت‌های فرابورسی و کالاها ریسک بیشتری دارند.

تحقیق و شفافیت اطلاعات — گزارش‌های مالی، اخبار عرضه/تقاضا و صورت‌های مالی را بررسی کنید.

تنوع سبد — ترکیب سهام بورسی و ابزارهای کالایی می‌تواند ریسک را کاهش دهد.

هزینه‌ها و مالیات — کارمزدها، هزینه تسویه و قوانین مالیاتی را در نظر بگیرید.

صرافی فلامک یک صرافی در شهر تورنتو کاناداست که با 20 سال سابقه کاری در عرصه تبدیل ارزهای فیات و ارزهای دیجیتال فعالیت می کند. شما میتوانید بر روی کلیک روی این متن آدرس مارا پیدا کرده و جهت تماس با کارشناسان فلامک با شماره تلفن  14168561234+ تماس حاصل فرمائید.