پول در ایران ریشه‌ای باستانی دارد. نخستین سکه طلای رایج ایران «دریک» بود که در زمان هخامنشیان ضرب می‌شد و نقش شاه بر آن حک می‌گردید. این سکه یک‌سان‌سازی ارزش طلا در امپراتوری بزرگ آن دوره را ممکن ساخت. با نفوذ یونانیان و پس از فتح یونان، واحد نقره‌ای «درهم» (مشتق از «دراخم» یونانی) وارد ایران شد و همراه با آن واحد دینار نیز در دوره‌های بعدی رایج شد. در دوران ساسانی، دینار طلا و درم نقره واحدهای اصلی بودند و سایر مسکوکات مانند «پشیز» (کوچک‌ترین پول مسی) نیز در دادوستد مصرف می‌شد. پس از گسترش اسلام، در دوره عباسیان و سلجوقیان همچنان سکه طلا و نقره رواج داشت و نام دینار و درهم تداوم یافت.

صرافی فلامک معامالت بی واسطه، هزینه کمتر، سرعت بیشتر

دوره صفویه و قاجار

در عصر صفوی طلا از چرخه پولی حذف شد و پول بر پایه نقره فعالیت می‌کرد. سکه‌های نقره «عباسی» (نام‌گذاری شده به نام شاه عباس) معیار ارزش بود و هر ۵۰ سکه عباسی برابر یک تومان (معادل ده‌هزار دینار) ارزش داشت. از دوره قاجار واحدهای اصلی «تومان» (برابر ده‌هزار دینار) و «قران» (هزار دینار) بودند. برای مثال، هر قران هزار دینار ارزش داشت. در این دوره، سکه‌های طلا مانند اشرفی ضرب می‌شد اما پول رایج جامعه عمدتاً از فلزات نقره و مس بود. به مرور این واحدها در آستانه انقراض قرار گرفتند و پس از قاجار تغییر یافتند.

در دوران پهلوی، نظام پولی ایران متحول شد

مهم‌ترین تحول قانون اصلاح واحد پول در سال ۱۳۱۰ بود که ریال را معادل ۱۰۰ دینار قرار داد و واحدهای گذشته مانند قران و تومان را حذف کرد. نتیجه این اقدام، تثبیت ریال به‌عنوان واحد پول رسمی کشور بود. در پی این اصلاحات، بانک ملی ایران (تأسیس ۱۳۰۷) انحصار انتشار اسکناس را در اختیار گرفت و در فروردین ۱۳۱۱ اولین سری اسکناس‌های پنج تا پانصد ریالی را با تصویر رضا شاه منتشر کرد. از آن زمان به بعد، ریال در معاملات داخلی رواج یافت. تا پیش از این، سکه‌های یک‌ریالی بر مبنای پشتوانه طلا یا نقره ضرب و عرضه می‌شدند. همچنین در دوره پهلوی‌ اول، با تصویب قانون پولی ۱۳۱۰، سکه صد ریالی طلای «پهلوی» نیز ضرب شد و نشان شیر و خورشید و پادشاه را بر خود داشت. با پیروزی انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ نظام پولی نیز دگرگون گردید؛ سکه‌های طلای پهلوی منسوخ و سکه «بهار آزادی» (۱۷۴ سوت) جایگزین آن شد و اسکناس‌های جدید جمهوری اسلامی با طرح‌های دینی منتشر گشت.

بانکداری در ایران از اواخر قرن نوزدهم میلادی شکل گرفت

پیش از آن، عمدتاً صرافی‌ها و تجارتخانه‌های معتبر امور بانکی را انجام می‌دادند؛ یعنی اعطای وام، انتقال وجوه و صدور برات را برعهده داشتند. در دوران قاجار مؤسسه‌هایی چون بانک جدید شرقی (۱۸۸۸ م) و بانک شاهنشاهی نخستین خدمات بانکی مدرن را ارائه کردند. پس از انقلاب اسلامی، نظام بانکی کشور بر اساس مقررات اسلامی و بدون دریافت بهره (ربا) اداره می‌شود. امروزه بانک‌های ایران ضمن پذیرش الزامات شرعی، اقدام به ارائه خدمات متنوع بانکی می‌کنند و به تدریج نظام بانکداری الکترونیک و دیجیتال مانند سامانه‌های شتاب و شاپرک و حتی طرح رمزریال را گسترش داده‌اند.

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در ۱۸ مرداد ۱۳۳۹ با سرمایه اولیه ۶٫۳ میلیارد ریال در تهران تأسیس شد

طبق قانون پولی و بانکی کشور، این نهاد سیاست‌های پولی و اعتباری را تنظیم و اجرا می‌کند و مسئول حفظ ارزش ریال، انتشار اسکناس، ضرب سکه و نظارت بر نظام بانکی و بازار ارز است. در سال‌های اخیر بانک مرکزی برای مهار تورم و نوسانات ارزی ابزارهای متعددی را به کار گرفته است. از سال ۱۳۹۸ عملیات بازار باز (خرید و فروش اوراق دولتی) برای مدیریت پایه پولی آغاز شده و نرخ سود بین‌بانکی تعیین می‌شود. همچنین با تعیین سقف سپرده‌ها و دخالت در بازار ارز، تلاش می‌شود نوسانات شدید نرخ دلار کنترل شود. هرچند، فشار تحریم‌ها و انتظارات تورمی همچنان چالش اصلی سیاست‌گذاران پولی است.

به اعتقاد کارشناسان اقتصادی، حل مشکلات ساختاری اقتصاد ایران نیازمند اصلاحات مالی و ارزی اساسی است؛ از جمله کاهش نقش دولت و ارتقای استقلال بانک مرکزی در تصمیم‌گیری پولی. تجربه تاریخی نشان می‌دهد توسعه پایدار مالی و ثبات ارزش پول ملی تنها در سایه سیاست‌های منسجم و شفاف اقتصادی و مالی میسر می‌گردد.

صرافی فلامک یک صرافی در شهر تورنتو کاناداست که با 20 سال سابقه کاری در عرصه تبدیل ارزهای فیات و ارزهای دیجیتال فعالیت می کند. شما میتوانید بر روی کلیک روی این متن آدرس مارا پیدا کرده و جهت تماس با کارشناسان فلامک با شماره تلفن  14168561234+ تماس حاصل فرمائید.