مهیار کاظمی نژاد
۲۶ فروردین ۱۴۰۴
در اقتصاد ایران به دلیل سیاست‌های ارزی چندنرخی، نرخ‌های مختلفی برای دلار وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: نرخ صرافی، نرخ بازار آزاد و نرخ نیما. این سه نرخ هر یک از نحوه تعیین، سطح دسترسی و کاربردهای متفاوتی برخوردارند. در ادامه به بررسی جامع و مفصل این تفاوت‌ها پرداخته‌ایم.
نرخ دلار صرافی
نرخ دلار صرافی به قیمتی اطلاق می‌شود که توسط صرافی‌های رسمی و مجاز ارز اعلام و ارائه می‌شود. این نرخ معمولاً بر اساس معاملات صورت گرفته در صرافی‌های دارای مجوز بانک مرکزی تعیین می‌گردد.
ویژگی‌ها:
تأثیر مستقیم از تقاضا و عرضه در صرافی‌ها دارد.
ممکن است به دلیل رقابت در بین صرافی‌ها کمی متفاوت و در برخی موارد نزدیک‌تر به نرخ بازار آزاد باشد.
دسترسی افراد به این نرخ از طریق مراجعه حضوری یا آنلاین به صرافی‌های معتبر امکان‌پذیر است.
عوامل موثر بر نرخ:
سیاست‌های ارزی دولتی و نظارت بانک مرکزی.
نقدینگی موجود در نظام بانکی و معاملات جاری صرافی‌ها.
رقابت میان صرافی‌های مختلف که موجب کاهش تفاوت‌های قیمتی می‌شود.
صرافی فلامک معامالت بی واسطه، هزینه کمتر، سرعت بیشتر
نرخ دلار بازار آزاد
نرخ دلار بازار آزاد نرخی است که از طریق مبادلات غیررسمی و خارج از مجوزهای رسمی بین افراد و شرکت‌ها تعیین می‌شود. این نرخ منعکس‌کننده واقعیات عرضه و تقاضای موجود در بازار غیردولتی است.
ویژگی‌ها:
معمولاً نوسانات بیشتری نسبت به نرخ‌های رسمی دارد.
به دلیل نبود محدودیت‌های دولتی و مداخلات بانک مرکزی، در طی زمان ممکن است به دلیل تغییرات اقتصادی بالا برود.
این نرخ اغلب به عنوان شاخص اقتصادی و مبنای محاسبات تورمی و سایر تحلیل‌های اقتصادی استفاده می‌شود.
عوامل موثر بر نرخ:
تغییرات ناگهانی عرضه و تقاضا در سطح کشور.
تأثیر عوامل بین‌المللی مانند تحریم‌ها، نوسانات قیمت نفت و رویدادهای سیاسی.
رفتار سرمایه‌گذاران و معروضات نقدی در بازار.
نرخ دلار نیما
نرخ دلار نیما یا ارز نیمایی نرخی است که از طریق سامانه “نیما” (مخفف نظام یکپارچه معاملات ارزی) تعیین می‌شود. این سامانه به منظور تسهیل تأمین ارز برای واردکنندگان کالاهای اساسی و ضروری توسط بانک مرکزی ایجاد شده است.
ویژگی‌ها:
نرخ نیما معمولاً کمتر از نرخ بازار آزاد و بالاتر از نرخ ارز دولتی است.
تنها برای واردکنندگان واجد شرایط و تحت رعایت ضوابط رسمی در سامانه نیما قابل دسترسی است؛ به عبارت دیگر، ارز نیمایی مختص معاملات وارداتی مشخص می‌شود و افراد عادی برای استفاده شخصی از آن مجاز نیستند.
نوسانات نرخ نیما به دلیل کنترل‌های دولتی کمتر و با ثبات‌تر از نرخ بازار آزاد است.
چگونگی تعیین نرخ:
مکانیزم: صادرکنندگان ارز (بیشتر حاصل صادرات نفت و کالاهای غیرنفتی) ارز خود را از طریق صرافی‌های مجاز به فروش می‌رسانند و واردکنندگان بر اساس تقاضای ثبت شده، ارز مورد نیاز خود را از این سامانه دریافت می‌کنند.
تأثیر عوامل: نرخ ارز نیما تحت تأثیر میزان عرضه ارز از صادرکنندگان، سطح تقاضای واردکنندگان، نرخ تورم و سایر شاخص‌های اقتصادی تعیین می‌شود. بانک مرکزی با هماهنگی وزارت صنعت، معدن و تجارت در تعیین این نرخ نقش کلیدی دارد.
صرافی فلامک
کامنت ها