پرسش «نخستین ارزها چه بودند؟» به دو سطح مختلف پاسخ داده میشود: یکی شکلهای ابتدایی پول که مردم برای تسهیل مبادلات استفاده میکردند (پول کالایی مثل غلات یا دام) و دیگری «پول رسمی» یعنی ابزارهایی که توسط جوامع برای تسهیل معاملات و نگهداری ارزش استاندارد شدند (سکهها، پولهای مضروب و بعدها اسکناس). در ادامه مهمترین انواع اولیه و مناطقی که نخست از آنها استفاده کردند بررسی میشود.
صرافی فلامک معامالت بی واسطه، هزینه کمتر، سرعت بیشتر
مبادله کالایی و واحدهای وزنی — اولین شکلهای پول
در دورههای پیش از تاریخی، مردم با کالا مبادله میکردند: غلات، دام، نمک یا ابزار. اما برای معاملات پیچیدهتر، واحدهای وزنی فلزات (مثل نقره) یا معیارهایی مانند «شکل» (shekel) در بینالنهرین بهعنوان واحد ارزش بهکار رفتند. شواهد اقتصادی سومریان نشان میدهد که واحدهای وزنی و ثبت بدهیها (لوحهای گلین) پیشنیاز پیدایش پول رسمی بودهاند.
صدفها (Cowrie) — پولی که قارهها را طی کرد
صدفهای کوچک که به «cowrie» مشهورند، از قدیمیترین ابزار پرداخت در بسیاری از نقاط آسیا، آفریقا و بخشی از اقیانوسیه بودند. مزایای صدف: قابل حمل، نسبتاً کمیاب (در مناطقی که صدف بومی نبود) و قابل تشخیص. استفاده از صدف از هزارههای پیش تا قرنها ادامه داشت و نمونهای از پول کالایی با ارزش نمادین است.
پولهای فلزی و شمشهای معدنی — گام به سوی استانداردسازی
با توسعه استخراج و کاربُرد فلزات، فلزات گرانبها (نقره، طلا، مس) بهعنوان ذخیره ارزش استفاده شدند. در بسیاری جوامع، شمشهای فلزی با وزن مشخص و علامتهای ساده برای تسهیل مبادلات بهکار میرفتند؛ این شکلهای فلزی مقدم بر ضرب سکه رسمی به شمار میآیند.
الکتروم لیدیایی — اولین سکههای ضربشده (حدود قرن هفتم قبل از میلاد)
یکی از کهنترین نمونههای سکههای شناختهشده از قلمرو لیدی (غرب آسیای صغیر، امروز ترکیه) برمیآید. این سکهها از آلیاژ طبیعی طلا و نقره (الکتروم) ساخته میشدند و معمولاً طی قرن هفتم قبل از میلاد ضرب میشدند. لیدیها با ارائه واحدهای پولی یکنواخت، نخستین نمونههای پولِ ضربشده را رقم زدند که بهسرعت در یونان و سپس سراسر حوزه مدیترانه گسترش یافت.
استانداردسازی طلا و نقره — کراسوس و سکههای کلاسیک
پس از تجربه لیدی، تمدنهای یونانی و سپس شاهنشاهیهای بزرگ استانداردهایی برای وزن و عیار سکهها وضع کردند. ضرب سکههای طلا (stater) و نقره (drachma) در یونان کلاسیک به تجارت دوربرد کمک کرد و نشاندهنده گذار کامل از پول کالایی به پول ضربشده رسمی است.
«پانچمارک» هند و پولهای چکشی — جنوب آسیا
در شبهقاره هند، از اواخر هزاره اول قبل از میلاد، سکههای «پانچمارک» (با علامتهای پانچشده) رواج داشتند. این سکهها از نقره ساخته میشدند و نشاندهنده نظام پولی محلی بودند که بعدها تبدیل به واحدهای استاندارد شد. این شیوه در مناطق مختلف هند تمایزات محلی داشت اما نقش مهمی در توسعه بازارهای منطقهای ایفا کرد.
پولهای برنز و شکلهای ویژه در چین باستان
در چین، علاوه بر استفاده از صدف در دورههای اولیه، شکلهای خاصی از پول برنزی مانند «چاقو-پول» و «بیلچه-پول» (knife and spade money) در طول عهد زو و دورههای بعد رواج یافت. این اشکال فلزی، قبل از ضرب معمول سکههای دایرهای، نمونهای از ابتکارات فرهنگی برای تبدیل فلز به وسیله مبادله بود.
صرافی فلامک

کامنت ها
بیت کوین با وجود مزایا، با چالشهای مشخصی روبهرو است
تاریخ: 30 آبان 1404 | زمان: 14:28:58[…] مثال تصویب قانونی که بیتکوین را بهعنوان پول رسمی در السالوادور نمونهای از پذیرش سراسری بود که […]