یکی از سوال‌های پرتکرار سرمایه‌گذاران این است که «مالیات سود سهام» و مالیات‌ مرتبط با معاملات بورس چگونه محاسبه و کسر می‌شود. در ایران چند نوع مالیات و عوارض در رابطه با سهام وجود دارد که باید آن‌ها را از هم تفکیک کرد: مالیات بر سود تقسیمی (dividend)، مالیات‌ معاملات (نقل‌وانتقال در بازار سرمایه)، و مالیات/نرخ مالیاتی شرکت‌ها.

صرافی فلامک معامالت بی واسطه، هزینه کمتر، سرعت بیشتر

آیا سود تقسیمی (سود مجمع) مشمول مالیات می‌شود؟

مطابق قوانین جاری برای جلوگیری از اخذ مالیات مضاعف، سود نقدی که شرکت‌ها بین سهام‌داران تقسیم می‌کنند معمولاً به‌عنوان درآمد مشمول مالیاتِ مجدد از طرف سهام‌داران گرفته نمی‌شود؛ یعنی سهام‌داران حقیقی عملاً نیازی به پرداخت مالیات جداگانه روی سود تقسیمی ندارند، چون شرکت پیش از تقسیم، مالیات عملکرد را پرداخته است. این رویه در منابع حقوقی و مالیاتی درباره معافیت سود سهام ذکر شده‌است.

مالیات معاملات (کارمزد/مالیات هنگام خرید و فروش سهام) — آنچه معامله‌گر می‌پردازد

در عمل وقتی شما سهامی را در بورس می‌فروشید، از مبلغ معامله درصدی به‌عنوان کارمزد و عوارض معاملاتی کسر می‌شود که شامل مواردی شبیه «مالیات نقل‌ و انتقال» و کارمزدهای مختلف است. در بازار سرمایه ایران، مجموع کارمزد و عوارض برای هر معامله حدود ۱/۲۵٪ گزارش شده؛

ولی آنچه غالباً به‌عنوان «مالیات فروش» شناخته می‌شود تقریباً نیم درصد (۰.۵٪) از ارزش معامله است که به‌صورت خودکار هنگام فروش کسر می‌گردد. بنابراین سرمایه‌گذار نیازی به پرداخت جداگانه این مالیات ندارد و کارگزار آن را تسویه می‌کند.

تفاوت بین نقل‌وانتقال سهام در بورس و خارج از بورس

نقل‌وانتقال سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس تابع مقررات و عوارضی است که نهایتاً از طریق سامانه‌های معاملاتی و کارگزاران وصول می‌شود (مثلاً نرخ ۰.۵٪ اشاره‌شده). اما انتقال سهام شرکت‌های سهامی خاص یا غیرپذیرفته در بورس معمولاً مشمول مالیات مقطوع دیگری است؛

طبق مقررات مالیاتی، این نوع انتقال‌ها تا حدی با نرخ‌هایی مانند ۴٪ ارزش معامله محاسبه و مطالبه می‌شوند. بنابراین همیشه مشخص کنید معامله شما از چه نوع است (بورس/فرابورس یا انتقال خصوصی).

مالیات شرکت‌ها (تأثیر روی سود سهام)

برای درک بهتر اینکه چرا سود تقسیمی سهام‌داران مشمول مالیات مضاعف نمی‌شود، باید بدانیم شرکت‌ها خود مشمول مالیات عملکرد هستند؛

طبق ماده‌های قانون مالیات‌های مستقیم، نرخ مالیات عملکرد شرکت‌ها به‌عنوان یک مبنا وجود دارد (نرخ مرجع برای اشخاص حقوقی در بسیاری از متون ۲۵٪ ذکر شده).

بنابراین شرکت ابتدا مالیات عملکرد را پرداخت می‌کند و سپس سود بعد از مالیات بین سهام‌داران تقسیم می‌شود. این ساختار دلیل اصلی معافیت دریافت‌کنندگان سود تقسیمی است.

نحوه محاسبه عملی و مثال ساده

فرض کنید سهامی را به ارزش ۱۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان می‌فروشید:

کارمزدها + عوارض معاملاتی (مجموعاً حدود ۱/۱ تا ۱/۳ درصد بسته به بورس و کارگزاری) از حساب شما کسر می‌شود.

بخشی از این کسرها عبارت است از «نرخ نقل‌وانتقال» که تقریباً ۰.۵٪ ارزش معامله است و به‌صورت خودکار پرداخت می‌شود. (یعنی در مثال بالا حدود ۵۰,۰۰۰ تومان)؛ بقیه اقلام مربوط به کارمزد کارگزاری، حق‌العمل و سازمان‌هاست.

نکات مهم برای سرمایه‌گذاران

همیشه رسید معامله و برگه تسویه را از پنل کارگزاری چک کنید تا موارد کسر شده را ببینید.

اگر معامله خارج از سامانه بورس (خصوصی) باشد، مسئولیت پرداخت مالیات انتقال ممکن است بر عهده فروشنده باشد و نرخ متفاوت (مثل ۴٪) اعمال شود.

قوانین مالیاتی ممکن است تغییر کنند؛ برای تصمیم‌گیری‌های بزرگ مالی یا اعتراض به محاسبه مالیات، از مشاور مالیاتی یا حسابدار رسمی کمک بگیرید.

صرافی فلامک یک صرافی در شهر تورنتو کاناداست که با 20 سال سابقه کاری در عرصه تبدیل ارزهای فیات و ارزهای دیجیتال فعالیت می کند. شما میتوانید بر روی کلیک روی این متن آدرس مارا پیدا کرده و جهت تماس با کارشناسان فلامک با شماره تلفن  14168561234+ تماس حاصل فرمائید.