بانکداری در ایران قدمتی بسیار کهن دارد و اولین نمونه‌های آن به دوران هخامنشی بازمی‌گردد. در آن زمان مؤسسه‌ای بانکی به نام «اگیبی و پسران» وجود داشت که توسط یک تاجر یهودی به نام یعقوب اداره می‌شد. این مؤسسه در بابل و شعبه‌ای در هگمتانه (همدان امروزی) فعالیت می‌کرد و خدماتی نظیر اعطای وام، قبول سپرده، ایجاد حساب بانکی و حتی صدور اسناد تضمینی شبیه به چک را انجام می‌داد که با عملکرد بانک‌های امروزی شباهت زیادی داشت. این سند تاریخی نشان می‌دهد که اصول ابتدایی بانکی از ۲۵۰۰ سال پیش در ایران معمول بوده است.

صرافی فلامک معامالت بی واسطه، هزینه کمتر، سرعت بیشتر

بانکداری مدرن در دوره قاجار

با آغاز ارتباطات بین‌المللی در سده نوزدهم، نخستین بانک‌های مدرن در ایران تأسیس شدند. مهم‌ترین تحولات این دوره عبارتند از:

۱۲۶۶ شمسی (۱۸۸۷ م): «بانک جدید شرق» به عنوان اولین بانک خارجی در ایران بدون مجوز دولتی کار خود را آغاز کرد. این بانک با مرکزیت لندن در تهران شعبه‌افتتاح نمود و شعب متعددی در تبریز، اصفهان، مشهد، شیراز، رشت و بوشهر تأسیس کرد. برای اولین بار در ایران، حساب جاری سودده (با بهره بانکی) ارائه شد. این بانک سه سال فعالیت کرد و در پایان اموالش را به بانک شاهنشاهی واگذار نمود.

۱۲۶۷ شمسی (۱۸۸۹ م): «بانک شاهنشاهی ایران» توسط جولیوس دو رویتر (موسس خبرگزاری رویترز) و شریک ایرانی‌اش تأسیس گردید. امتیاز انحصاری تأسیس بانک و نشر اسکناس به مدت ۶۰ سال از ناصرالدین‌شاه گرفته شد. بانک شاهنشاهی از سال ۱۲۶۹ فعالیت رسمی را آغاز کرد و سالانه سودی به دولت می‌پرداخت. در سال ۱۳۰۹ شمسی حق انحصاری نشر اسکناس این بانک به «بانک ملی ایران» واگذار شد.

۱۲۶۹–۱۲۷۰ شمسی: امتیاز تأسیس «بانک استقراضی ایران» به شخصی روس واگذار شد و این بانک از سال ۱۲۷۰ کار خود را آغاز کرد. پس از انقلاب روسیه، در سال ۱۳۰۱ این بانک به دولت ایران انتقال یافت و نهایتاً در سال ۱۳۱۲ با بانک کشاورزی ادغام شد.

۱۳۰۳ شمسی: به منظور گسترش تجارت با روسیه (اتحاد شوروی)، «بانک مشترک ایران و روس» تأسیس گردید. این بانک تابع قوانین بانکی ایران بود و مبادلات مالی گروه‌های تجاری وابسته به دولت شوروی را تسهیل می‌کرد.

بانکداری در دوره پهلوی

دوران پهلوی شاهد تأسیس اولین بانک‌های ایرانی با سرمایه داخلی و همچنین توسعه مؤسسات بانکی بود. رویدادهای مهم این دوره عبارتند از:

۱۳۰۴ شمسی: نخستین بانک ایرانی «بانک سپه» با سرمایه صندوق بازنشستگی نظامیان تاسیس شد. اولین شعبه این بانک در اسفندماه همان سال در رشت افتتاح گردید و علاوه بر خدمت‌رسانی به نظامیان، به گشایش اعتبار برای بازرگانان نیز می‌پرداخت.

۱۳۰۷ شمسی: «بانک ملی ایران» با تصویب قانون تشکیل بانک ملی در سال ۱۳۰۶ افتتاح شد. نخستین مدیرعامل آن یک تبعه آلمان به نام کورت لنیدن‌بلات بود. این بانک پس از آغاز به کار، امتیاز انتشار اسکناس بانک شاهنشاهی را لغو کرد و از سال ۱۳۱۱ شمسی اسکناس‌های بانک ملی به عنوان پول رسمی کشور به کار گرفته شد.

دهه ۱۳۳۰ شمسی: اولین بانک‌های خصوصی ایرانی مانند «بانک بازرگانی ایران» تأسیس شدند (شرکت سهامی عام). تا سال ۱۳۳۱، چند بانک خصوصی دیگر نظیر عمران، صادرات، بیمه بازرگانی و پارس هم در تهران راه‌اندازی شد.

۱۳۳۹ شمسی (۱۹۶۰ م): «بانک مرکزی ایران» (بانک مادر) آغاز به کار کرد. در این سال، مسئولیت‌های ملی مانند انتشار اسکناس، ضرب سکه و بانکداری دولت از بانک ملی به بانک مرکزی منتقل شد و اداره نظام پولی و اعتباری کشور بر عهده این نهاد گذاشته شد.

بانکداری پس از انقلاب اسلامی

پس از پیروزی انقلاب اسلامی (۱۳۵۷)، تحولات ساختاری بزرگی در نظام بانکی ایران رخ داد:

۱۳۵۸ شمسی: تمامی بانک‌ها و مؤسسات مالی کشور تحت قانون ملی شدن بانک‌ها به مالکیت دولت درآمدند.

در سال‌های بعد، ادغام گسترده‌ای بین بانک‌ها انجام شد. به عنوان مثال، بانک تجارت از ادغام ۱۱ بانک و بانک ملت از ادغام ۱۰ بانک به وجود آمد. در نهایت نظام بانکی ایران با ادغام حدود ۳۷ بانک در قالب شش بانک تجاری اصلی (از جمله ملی، تجارت، سپه، صادرات، ملت و رفاه) و سه بانک تخصصی (مسکن، کشاورزی، صنعت و معدن) بازسازی شد. پس از انقلاب، علاوه بر ادغام‌ها، سیستم بانکداری به مرور تابع مقررات بانکداری اسلامی (بدون ربا) تنظیم شد و عملیات بانک‌ها به شکل جدیدی ادامه یافت.

بانکداری الکترونیک و تحولات اخیر

در سال‌های اخیر با پیشرفت فناوری اطلاعات، بانکداری الکترونیک در ایران رشد چشمگیری داشته است. برای نمونه، در حدود سال ۱۳۵۰ شمسی بانک تهران اولین دستگاه خودپرداز (ATM) را در چند شعبه نصب کرد و بدین‌ترتیب خدمات خودکار بانکی آغاز شد. از آن زمان تاکنون خدماتی مانند کارت بانکی، اینترنت‌بانک و همراه‌بانک به طور گسترده توسعه یافته است. به گزارش رسانه‌ها، «بانکداری الکترونیک در سال‌های اخیر رشد بسیار خوبی داشته» و بانک مرکزی نیز برنامه‌هایی را برای گسترش خدمات آنلاین و موبایلی بانک‌ها در نظر گرفته است. این تحولات موجب شد ایرانیان بتوانند بسیاری از عملیات بانکی (مانند انتقال وجه و پرداخت قبوض) را بدون نیاز به مراجعه حضوری انجام دهند.

صرافی فلامک یک صرافی در شهر تورنتو کاناداست که با 20 سال سابقه کاری در عرصه تبدیل ارزهای فیات و ارزهای دیجیتال فعالیت می کند. شما میتوانید بر روی کلیک روی این متن آدرس مارا پیدا کرده و جهت تماس با کارشناسان فلامک با شماره تلفن  14168561234+ تماس حاصل فرمائید.